Mamy dwa rodzaje odporności: nieswoistą (wrodzoną) czyli naturalną i swoistą (adaptacyjną) czyli nabytą. Gdy mówimy o wzmacnianiu odporności mamy na myśli przede wszystkim odporność nieswoistą. Trzeba zaznaczyć, że wzmacniać można tylko obniżoną (osłabioną) odporność. Prawidłowej odporności, która funkcjonuje w 100%, bardziej już wzmocnić nie powinno się i nie można. Jeśli chodzi o odporność swoistą (adaptacyjną) nabytą - nabywa się czynnie: po szczepieniach, po przechorowaniu lub biernie: po podaniu anatoksyny, po podaniu surowicy

Obniżona odporność

W bardzo wielu sytuacjach może dojść do obniżenia odporności. Szczególnie podatne na obniżenie odporności są na to małe dzieci i osoby starsze. Układ odporności dojrzewa i kształtuje się do okresu pokwitania a nawet jeszcze później. W wieku starszym pogorszeniu ulega sprawność i działanie różnych mechanizmów odpornościowych. Przedstawione to zostało w zakładce niedobory odporności.

Obniżona odporność osób zdrowych

Odporności nie możemy mieć więcej niż 100%, ale bardzo łatwo możemy mieć mniej. Jest wiele przyczyn, które u zdrowej osoby mogą prowadzić do obniżenia odporności. Ogólnie możemy mówić o obniżonej odporności zdrowych małych dzieci (niemowląt) gdy układ immunologiczny jeszcze nie został w pełni wykształcony. Warto przypomnieć, że proces wykształcania się odporności trwa do końca okresu pokwitania. Możemy też mówić o obniżonej odporności osób w zaawansowanym wieku i tak jak proces wytwarzania się odporności jest rozciągnięty na kilkanaście lat, tak proces obniżania się odporności w wyniku starzenia, też jest rozciągnięty na wiele lat i może rozpocząć się już po 40 roku życia. Obniżona odporność może się wreszcie pojawić, u wydawałoby się, całkiem zdrowych dorosłych.

Sprawność układu odpornościowego osób zdrowych może zostać obniżona przez różnorodne czynniki zewnętrzne obejmujące m.in. nadmierny stres emocjonalny, niedobór snu, przemęczenie (przetrenowanie) u sportowców, różne czynniki środowiskowe i miejsca pracy. Żeby tylko wymienić różne substancje chemiczne, promienie UV i inne formy promieniowania (telefony komórkowe), powszechnie występujące bakterie i wirusy, przyjmowane leki i stosowane terapie. Duży wpływ mają nawyki żywieniowe (nadmierne spożycie tłuszczy i czystego cukru) oraz stosowane używki (papierosy, alkohol). Do tego dochodzą nieodpowiednia podaż w diecie kalorii, białka, wody, witamin, mikroelementów, wszystko to może sprzyjać obniżaniu odporności.

Rozpoznanie obniżonej odporności jest niezwykle ważne, gdyż niesprawna odpowiedź immunologiczna może mieć bardzo istotne konsekwencje zdrowotne. Sprawność układu odporności nabiera szczególnego znaczenia, gdy bierze się pod uwagę wzrost oporności patogenów na antybiotyki i leki przeciwgrzybiczne oraz zwiększające się zanieczyszczenie środowiska.

Układ odporności jest niezwykle skomplikowanym system wielu organów i narządów oraz rozmaitych komórek. Dlatego ma on tak istotne znaczenie dla naszego zdrowia i dobrego samopoczucia. Mocna i zrównoważona odporność jest niezbędna do zachowania dobrego zdrowia. W przypadkach osłabienia lub zaburzenia odporności stosowanie naturalnych preparatów wspomaga jej przywrócenie.

Jest wiele naturalnych sposobów na odbudowanie odporności. Poniżej wymieniamy niektóre:

• Zapewnij sobie odpowiednio dużo snu i odpoczynku, gdyż ciało i umysł nie tylko wtedy odpoczywa, ale również się regeneruje. Niektórzy ludzie myślą, że mogą dobrze funkcjonować mając 5 - 7 godzin snu, ale tak na prawdę potrzebujemy 8, a nawet 10 godzin snu w nocy.
• Pozbądź się zmartwień i naucz się odstresowywać. Jest wiele badań, które udowodniają, że stres i obniżony nastrój (depresja) mają nie tylko negatywny wpływ na nasze ciało, ale również obniżają naszą odporność.

• Stosuj dobrze zrównoważoną dietę i nie opuszczaj posiłków. Cztery grupy pokarmowe dostarczają wszystkiego co niezbędne dla naszego organizmu. Grupy te to:
• zboża i kasze,
• nabiał i jaja,
• owoce i warzywa,
• mięso i jego przetwory
• Przyjmuj systematycznie preparaty wielowitaminowe i mineralne Dowiedz się od twego lekarza jaki preparat byłby dla ciebie najwłaściwszy np. ze względu na wiek, płeć, czy porę roku. Wiadomo, że kobiety potrzebują dodatkowo wapń, a na przykład w ciąży potrzebujemy dodatkowo kwas foliowy.
• Stosuj regularnie ćwiczenia fizyczne. Ćwiczenia wzmacniają nasze ciało, zwiększają krążenie krwi i substancji odżywczych i wspomagają usuwać toksyny z organizmu.
• Wypijaj dużo wody, co wspomaga wypłukać toksyny z organizmu i zapewnia jego dobre nawodnienie.
• Spożywaj pokarmy, które zawierają dużo antyoksydantów. Antyoksydantami są przede wszystkim witaminy w naszym pożywieniu. Mogą one zmniejszać ryzyko zachorowania na raka i na inne choroby i wspomagają układ odporności. Stosuj dietę zawierającą dużo świeżych owoców i warzyw, które są znakomitym źródłem przeciwutleniaczy. Witaminy przeciwutleniające obejmują witaminę A, witaminę C, witaminę E i beta-karoten. Źródła pokarmowe obejmują: owoce i warzywa, produkty mleczne (nabiał), różnego rodzaju jagody rośliny ciemno-zielone, zboża pełnoziarniste oraz mięso (duża zawartość protein).
• Stosuj regularnie immuno-suplementy, które dostarczają naturalne składniki odżywcze o sprawdzonym, korzystnym wpływie na układ odporność:
• • Ekstrakt spiruliny
  • Ekstrakt drożdży piekarniczych
  • Ekstrakt owocu aceroli
  • Jony cynku

Ekstrakt spruliny przywraca sprawność układowi odporności – zacznij stosować ją już dziś! Zobacz → mądre wzmacnianie odporności

---

Osiem kroków do dobrej odporności dziecka

Jesteśmy otoczeni przez miliardy bakterii i wirusów. Dla wielu z nich organizm ludzki jest jak chodzący szwedzki stół, oferujący prawie nieograniczone zasoby, które mogą wykorzystać jako źródło energii i do swojej reprodukcji. Szczęśliwie dla nas, dostanie się do organizmu człowieka nie jest łatwym zadaniem. Z punktu widzenia tych maleńkich organizmów, człowiek jest trochę jak forteca. Skóra jest gruba i bardzo trudna do przeniknięcia. Dodatkowo skóra wytwarza różnorodne substancje, które szkodzą „najeźdźcom”. Otwory, takie jak oczy, nos i usta są chronione przez płyny i lepki śluz, który wychwytuje szkodliwych napastników. Układ oddechowy posiada mechaniczną ochronę w postaci rzęsek nabłonka dróg oddechowych, drobnych włosków, które usuwają cząsteczki. Intruzi, którzy dotrą tak daleko, jak do żołądka natkną się na bardzo kwaśny sok żołądkowy, który większość z nich zabije. Jednak mimo naszej fantastycznej obrony, niebezpieczni intruzi wciąż mogą się przedostać. Niektóre przedostają się z naszym jedzeniem, a inne mogę się wśliznąć przez nos. I jak wszyscy dobrze wiemy wiele rzeczy może uszkodzić naszą skórę. Codziennie dochodzi do jakiś zadrapań czy skaleczeń i za każdym razem, gdy do tego dochodzi, jesteśmy narażeni na wtargniecie bakterii lub wirusów. Jaka zatem magiczna siła utrzymuje nas w zdrowiu przez większość czasu? Kiedy się zranimy (skaleczymy lub zadrapiemy) i intruzi dostaną się do naszego organizmu, nasze komórki ulegają zniszczeniu. Umierające komórki wyzwalają automatyczną reakcję zwaną zapaleniem, która obejmuje rozszerzenie naczyń krwionośnych i zwiększenie przepływu krwi. Zapalenie dla organizmu jest odpowiednikiem alarmu przeciw­wła­manio­wego. Kiedy ten alarm się włączy, to ściąga olbrzymią ilość komórek obrony  do miejsca uszkodzenia. Zwiększony przepływ krwi pomaga komórkom obrony dostać się do tego miejsca. Jest to również odpowiedzialne za wystąpienie zaczerwienienia i obrzęku w tym miejscu. Kluczem do zdrowia naszego dziecka jest jego zdrowy i sprawny układ odporności. Czyli przygotowany do efektywnego działania. Co możemy zrobić, aby zapewnić dobrą odporność naszym dzieciom? Poniżej wymieniamy te siedem najważniejszych. 1. Karmienie piersią Warto karmić piersią, tak długo, jak to jest możliwe, gdyż ma to kluczowe znaczenie dla rozwoju odporności małych dzieci. Mleko matki dostarcza dziecku szereg substancji potrzebnych do ochrony przed chorobami oraz składniki odżywcze, których dziecko potrzebuje, w tym niezbędne kwasy tłuszczowe. Dzieci karmione piersią rzadziej mają infekcje, w porównaniu z dziećmi żywionymi „butelką”. Karmienie butelką pozbawia dziecko wielu ważnych substancji, które dostarcza mleko matki. Inną istotną korzyścią karmienia piersią, o czym nie wolno zapominać,  jest dobrostan emocjonalny zarówno dziecka jak i matki, co ma wielokierunkowy korzystny wpływ w tym na funkcjonowanie układu odporności. Badania wykazały, korzystny wpływ karmienia piersią na rozwój psychiczny i stabilność emocjonalną dziecka piersią utrzymuje się jeszcze długo po zakończeniu karmienia. 2. Zadbajmy o właściwe odżywienie i suplementy diety Właściwe żywienie jest niezbędne dla rozwoju i zachowania zdrowego i sprawnego układu odporności. Niedobory żywieniowe mogą być odpowiedzialne za przewlekłe problemy z odpornością, gdyż drobnoustrojom łatwiej jest się utrzymać, w organizmie brakuje ważnych składników odżywczych. Dla utrzymania zdrowego układu odporności są krytyczne następujące składniki odżywcze witaminy A, C, D, niezbędne kwasy tłuszczowe omega 3 oraz składniki mineralne, przede wszystkim cynk i selen. Te składniki żywieniowe mogą być dostarczone z pożywieniem, gdy stosujemy zdrową żywność i zróżnicowaną dietę obejmującą świeże owoce i warzywa, nasiona, orzechy, rośliny strączkowe i pełne ziarna. Niestety większość artykułów spożywczych dostępnych w naszych sklepach jest wytwarzana wielkoprzemysłowo i zawiera liczne dodatki. Przemysłowo przetworzona żywność często zawiera konserwanty, barwniki, nadmiar sodu, nadmiar cukru, różnego rodzaju sztuczne substancje smakowe i aromaty, które nie mają wartości odżywczych, ale które są tak lubiane przez dzieci. Są to składniki, które mogą negatywnie wpływać na odporność dziecka. Przyjmowane w diecie składniki tłuszczowe mogą albo wspomagać układ odporności, albo go zaburzać, zależy to ich rodzaju. Witaminy i mikroelementy, chociaż same nie pobudzają układu odpornościowego, są niezbędne do utrzymania go dobrym zdrowiu i jego sprawnego funkcjonowania. Składniki żywieniowe, które wspomagają sprawne działanie układu odporności, są często określane jako immuno-suplementy. Poniżej omawiamy te najbardziej popularne i najważniejsze. Probiotyki i żywność probiotyczna To bardzo duża i różnorodna grupa pokarmów i preparatów oparta na bakteriach fermentujących. Są to bakterie/pałeczki różnych kultur kwasu mlekowego – lactobacillus. Większość z nich jest zdolna do zamiany laktozy i innych prostych cukrów w kwas mlekowy. Są one bardzo rozpowszechnione w przy­rodzie, często wywierają pozytywny wpływ na organizm człowieka i zwierząt. Aktywnie przytwierdzają się do ścian jelita, tworząc mikroflorę konkurującą o składniki pokarmowe z innymi organizmami, także chorobotwórczymi. Swoją obecnością wpływają na zwiększoną produkcję przeciwciał klasy IgA, które są wydzielane głównie do przewodu pokar­mowego, oraz jamy ustnej w postaci śliny. U człowieka są obecne w przewodzie pokarmowym (są bardzo ważnym skład­nikiem flory jelitowej) oraz u kobiet w pochwie. Szczepy Lactobacillus są często dodawane do jogurtów w celu wzbogać­cenia ich właściwości pro biotycznych. W starożytnym Rzymie stosowano garum sos ze sfermentowanych ryb. Na dalekim wschodzie stosuje się sos rybny i sos ostrygowy podobne do rzymskiego garum. Poza tym spożywa się kiszone warzywa sunomono (japoński kiszony ogórek), kimchi i kkakdugi (koreańska kiszona kapusta i kiszona rzepa) oraz pasty na bazie sfermentowanej soi natto i miso (często określane jako tzw. naturalna witamina K2 MK7), zaś w Azji środkowej i Afryce północnej – jogurt, kefir oraz laymun mutabal, czyli kiszone cytryny, yerba czyli kiszone liście winogron. W Europie środkowej i  wschodniej spożywano przede wszystkim kiszoną kapustę, kiszone ogórki oraz inne kiszone warzywa i sfermentowane produkty mleczne (np. zsiadłe mleko), a krajach Skandynawskich i Anglii spożywano sfer­mento­wane ryby (surströmming, gravlax, sos Worcester) i sfermentowane produkty mleczne (filmjölk, cottage cheese). Suplementy diety Olej z wątroby rekina Olej z wątroby rekina dostarcza substancje1, które mają działanie immuno-mo­du­lujące. Badania in vitro i obserwacje kliniczne wykazały, że wspierają one odporność. Immulina, spirulina, chlorella Dostarczają wielkocząsteczkowy kompleks lipopolisacharydowy, który jak wykazały badania, najskuteczniej stymuluje naszą naturalną odporność poprzez układ limfatyczny przewodu pokarmowego [2]. Kompleks ten, w przypadku preparatu Immulina, został oznaczony jako LCEPEEN. Został on wszechstronnie przebadany. Polisacharydy Polisacharydy, czyli wielocukry od dużej cząsteczce. Niektóre z nich mają działanie wspomagające układ odporności. Występują one powszechnie w świecie roślinnym. Mogą być pochodzenia roślinnego (jeżówka, żeń-szeń amerykański itd.) lub z grzybów (drożdże, boczniak, rozszczepka, lakownica, itd.). Są one popularnym składnikiem wielu suplementów diety. 3. Zapewnijmy dziecku zdrowe środowisko Ponad dziesiątki tysięcy różnych substancji chemicznych zaśmieca zanieczyszcza nasze środowisko. Ekspozycja na szereg z tych substancji może uszkodzić układ odporności, obniżając jego zdolność do sprawnego działania, zwalczania drobno­ustrojów powodujących infekcje, zwalczania poważnych chorób np. choroby nowotworowe, czy powodować reakcje alergiczne. Zła jakość powietrza (zapylenie oraz Zanie­czyszcze­nie gazami np. tlenki węgla i azotu, węglowodory lotne), miska jakość wody, przewlekła ekspozycja na pestycydy mogą wpływać na upośledzenie odporności dziecka.  Mimo, że toksyny środo­wisko­we są prawie wszędzie, to można dużo zrobić aby ich uniknąć niepotrzebnej ekspozycji i zredukować ilość substancji chemicznej, na które może być narażone wasze dziecko. Stosowanie do picia wody z czystych źródeł (np. woda ze studni oligoceńskich), czy kupowanie „zdrowej” żywności pochodzącej z ekologicznej uprawy czy hodowli i od producentów, którzy przestrzegają ekologicznych zasad produkcji. Są również ekologiczne alternatywy dla środków czyszczących stosowanych w gospodarstwie domowym, do higieny osobistej, czy dla prowadzenia przydomowego ogródka. Wszystko to przyczyni się  dla stworzenia zdrowszego środowiska dla naszego dziecka. 4. Unikajmy zbędnego stosowania antybiotyków Obecnie antybiotyki są dość często przepisywane dzieciom, chociaż nie zawsze jest to uzasadnione. Czego konsekwencją mogą być coraz szersza oporność bakterii na stosowane antybiotyki oraz gorsza funkcja układu odporności. Dlatego lekarz i rodzice powinni zachować rozsądek w tej sprawie. Często powodem, że dziecko gorączkuje jest infekcja wirusowej i w takim przypadku stosowanie antybiotyków nie pomoże. Poza tym gorączka, jeśli nie jest zbyt wysoka (tj. nie przekracza 39 °C) pomaga zwalczyć infekcję. Ale gdy już stosujemy antybiotyk, zlecony przez lekarza, to nie kończymy leczenia przy pierwszych objawach poprawy i zawsze podawajmy go wg zaleceń lekarza, przestrzegając, aby dokończyć całą kurację. 5. Hartowanie – prosty sposób na mocną odporność Znacznie lepszym rozwiązaniem jest dbanie o zdrowy styl życia dziecka, na który składają się naturalne metody zapobiegania chorobom, m.in. hartowanie organizmu. Dziecko zahartowane to dziecko zdrowe. Kiedy zbliża się okres jesienno-zimowy – czas największej zachorowalności – w gło­wach rodziców pojawia się wizja zatkanych nosów, noto­rycz­nego prychania i kichania, a w ślad za nimi gorączka i domowy szpital. Najgorszy scenariusz niestety często się ziszcza, ponieważ nieświadomie wzbraniamy się przed budowaniem odporności dziecka, przegrzewając jego organizmu, nienależycie dbając o jego właściwą dietę, ograniczając mu czasu na dworze przy niskiej temperaturze czy ubierając zbyt ciepło. Hartować należy mądrze, czyli: hartuj, nie przegrzewając. Należy zwracać uwagę, aby dziecko było ubrane stosownie do tempe­ratury otocznia i przegrzewać go ubierając za ciepło. Należy też utrzymywać właściwą temperaturę w pomieszcze­niach, w którym przebywa dziecka i zapewniać ich właściwe przewietrzanie. 6. Zadbajmy o emocjonalny i psychiczny dobrostan dziecka Najlepszym pokarmem dla układu odporności dziecka (także dorosłych) jest miłość i uwaga. Dziecko potrzebuje regularnego przytulania, trzymania, masowania, kołysania, pielęgnowania, dotykania i całowania. Dziecko, które  wie i czuje, że jest kochane przez otaczających je ludzi często się śmieje, ma pozytywne myśli i uczucia, co korzystnie wpływa na komórki układu odporności. Im częściej dziecko się śmieje, jest radosne tym lepiej funkcjonuje jego układ odporności i  tym jest zdrowsze. Stres psychiczny (emocjonalny) i zmartwienia mogą wyczer­pywać układ odporności i obniżać odporność dziecka na choro­by. Karmienie piersią może być istotnym czynnikiem ochrony przed stresem i promującym dobry nastrój u maluchów. Lekki masaż jest innym wspaniałym sposobem na uwolnienie dziecka od stresu czy napięcia i może wspierać układ odporności. 7. Zadbajmy o sen Rola snu i jego wpływu na dobre samopoczucie i zdrowie jest trudna do przecenienia. W czasie snu zachodzą procesy odpoczynku, zapa­miętywania i regeneracji. Badania wykazały gorszą sprawność układu odporności osób, które miały niedostateczną ilość  snu w porównaniu z osobami, które miały właściwą jego ilość. 8. Nie izolujmy naszych dzieci Nasz układ odporności musi być stale bodźcowany/trenowany. Dlatego nie izolujmy naszych dzieci przed ich otoczeniem i nie bójmy się wymiany bodźców stymulujących układ odporności. Badania wykazały, że dzieci, które są „chowane pod kloszem”, jeśli zachorują, to chorują znacznie dłużej i ciężej. Te osiem prostych i w gruncie rzeczy tanich kroków może zapewnić naszemu dziecku zdrowy i dobrze funkcjonujący układ odporności, który jest kluczem do zdrowia naszego dziecka. [1] Olej z wątroby rekina dostarcza przede wszystkim alkiloglicerole i skwalen, które wspomagają układ odporności. Poza tym jest źródłem kwasów omega 3. [2]Immulina dostarcza specjalny kompleks lipo-polisacharydowy ze spiruliny, który działa poprzez komórki układu odporności (komórki dendrytyczne i makrofagi) obecne w przewodzie pokarmowym. Nasza naturalna odporność powstaje przede wszystkim w tkance limfatycznej przewodu pokarmowego.

Pokarmy, które najlepiej wzmocnią odporność

1. Produkty bogate w witaminę C

Te owoce o rekordowej zawartości witamin C zwykle nie są bezpośrednio spożywane, ale są używane w przemyśle jako naturalne źródło witaminy c. Należą do nich (1) amazońskie jagody camu camu, (2) owoc aceroli (wiśnia barbadoska), (3) owoc derenia, (4) amalaki (indyjska gęsia jagoda), (5) jagody açai.

Poniżej podajemy popularne u nas owoce i warzywa, będące bogatym źródłem witaminy C.

• Papryka (zwłaszcza czerwona i żółta)
• Brokuły, brukselka
• Kiwi
• Pomarańcze i inne cytrusy
• Owoce dzikiej róży
• Czarna porzeczka
• Natka pietruszki

2. Czosnek

Czosnek od wieków kojarzył się z wyjątkowymi właściwościami zdrowotnymi. Czosnek również odstraszał "złe moce". Dziś czosnek jest czymś co się określa angielskim terminem "superfood", czyli żywność o wyjątkowych właściwościach zdrowotnych. Super żywność to zawsze żywność pochodzenia naturalnego, która nie jest przetworzona. Jest to żywność bogata w składniki odżywcze. Zawartość w nich witamin, składników mineralnych czy antyoksydantów jest zazwyczaj kilkakrotnie wyższa niż w zwykłych produktach. Czosnek ma bardzo charakterystyczny intensywny smak i zapach, który udziela się osobom, które go zjadły Z tego powodu wiele osób, nawet jeśli go lubią, unika spożycia czosnku na co dzień.

Czosnek od wieków jest chętnie wykorzystywany zarówno w kuchni, jak i w medycynie. Najwięcej dobroczynnych właściwości posiada jedzony na surowo. Gotowany, pieczony czy duszony traci część swoich zalet bakteriobójczych, choć nadal dobrze działa przeciwgrzybicznie i jako antyoksydant. Kiedy go pokroimy lub rozgnieciemy, jeden z jego cenniejszych składników – allina (związek siarki) przekształca się w allicynę, ujawniając charakterystyczny, intensywny zapach. Czosnek należy do tych roślin, które w naturalny sposób wzmacniają układ immunologiczny. Polega to na aktywizacji białych krwinek (leukocytów) do obrony przed zarazkami. Dlatego, gdy pojawiają się pierwsze symptomy przeziębienia lub kaszel, dobrze wspomóc się właśnie czosnkiem, bo wykazuje działanie antyseptyczne, wykrztuśne i napotne. Działa jak naturalny antybiotyk: zwalcza bakterie chorobotwórcze w układzie oddechowym, ale także pokarmowym.

3. Rosół drobiowy

Dobrze o tym wiedziały nasze babcie. Dawniej gdy ktoś w rodzinie zachorował, to nasze babcie i prababcie gotowały "tęgi" rosół. Naukowo nie bardzo wiadomo jak i dlaczego, ale rosół niewątpliwie szybko i skutecznie wzmacniał chorego, przyspieszał zdrowienie i rekonwalescencję.

Rosół to podstawowe i najbardziej popularne danie w wielu polskich domach. Prawdziwy rosół domowy, jak twierdziły nasze babki, to klarowny rosół, ten w którym pływają oka. Kiedyś tak właśnie rosół był gotowany. Dziś trochę się to zmieniło i rosół stał się nieco lżejszym daniem. Nie oznacza to jednak, że mniej smacznym. Na pewno doskonale rozgrzewa w zimne dni. Poznaj nasz przepis na rosół i zobacz jak przygotować rosół idealny smakowo i nie tłusty dla małego dziecka. Na rosół należy wziąć drób z ekologicznej hodowli kurczaka, a jeszcze lepiej z wolno-wybiegowego młodego kogutka. Nie sprawdzi się tu rosół wegański, który jest wywarem warzywnym.

Przepis na rosół - składniki

Rosół z kurczaka najlepiej gotować na chudym mięsie (możesz też ugotować rosół z indyka lub połączyć oba rodzaje mięsa). Wybierając mięso na rosół najlepiej postawić na mięso drobiowe, pozbawione skórki (w niej jest najwięcej tłuszczu i cholesterolu): skrzydełkach drobiowych, skrzydle z indyka, piersi kurczaka lub indyka. Charakterystyczny aromat nadają mu warzywa. Podstawowy zestaw to tzw. włoszczyzna: 3–4 marchewki, 1–2 pietruszki, kawałek selera korzeniowego lub naciowego, kawałek pora, kilka gałązek natki pietruszki (niektórzy dodają też ćwiartkę kapusty włoskiej, ale to nie jest konieczne). Do większej porcji zupy trzeba włożyć więcej warzyw, by rosół był esencjonalny.

Przepis na rosół - wykonanie

Ugotowanie dobrego rosołu nie jest wcale trudne. Umyte mięso na rosół zalej zimną wodą, dodaj listek laurowy, kilka ziarenek ziela angielskiego i pieprzu, lekko posól i podgrzewaj. Tuż przed zagotowaniem zmniejsz ogień, aby rosół się nie zagotował, bo powstaną szumowiny (drobinki ściętego białka). Rosół ma tylko "pyrkać" na ogniu. Jeśli pojawią się szumowiny, ale mała ilość, to nie trzeba nic robić - same opadną na dno. Jeśli będzie ich dużo to dużą łyżką trzeba zdjąć szumowiny, które powstały ze ścinającego się białka i zbierają się na powierzchni wody. To ważne, bo jeśli woda zagotuje się z szumowinami, to klarowny rosół nam nie wyjdzie. Po zagotowaniu dodaj do garnka obraną i opłukaną włoszczyznę i znów zagotuj wodę. Potem zmniejsz gaz, tak aby woda leciutko się gotowała, przykryj garnek. Ile gotować rosół? Przynajmniej 45–60 minut. Gdy rosół jest gotowy, wyjmij warzywa z wyjątkiem marchewki, a mięso pokrój na kawałki – możesz je podać w rosole lub zrobić z niego pulpeciki dla dziecka albo farsz na pierogi. Rosół podawaj z makaronem, posyp natką.

4. Pokarmy zawierające bakterie probiotyczne

Jogurt, razem z zsiadłym mlekiem, maślanką należy do tzw. żywności probiotycznej. Żywność probiotyczna oznacza spożywcze produkty zawierające specjalnie wyselekcjonowane szczepy żywych komórek bakterii fermentacji mlekowej, czyli probiotyki (z greckiego „pro bios” – „dla życia”), mające zdolność kolonizacji przewodu pokarmowego człowieka. Są one obecne w produkcie dzięki fermentacji lub są dodawane do niego. (np. Bifi dobacterium i Lactobacillus). Zgodnie z definicją WHO, probiotykami nazywamy „żywe drobnoustroje, które podane w odpowiedniej ilości wywierają korzystny wpływ na zdrowie gospodarza”. Mają one udowodnione naukowo, dobroczynne własności zdrowotne dla człowieka. Ich główne działanie polega na korzystnym wpływie na mikroflorę układu pokarmowego.

Jeszcze do niedawna według firm mleczarskich specjalne bakterie dodawane do żywności probiotycznej (jogurtów) miały ochronić nas przed wszelakimi chorobami – od przeziębień do nowotworów. Actimel, Bactiv, Jogobella, dr Maciej, Yakult – to przykładowe produkty probiotyczne, które można kupić w sklepach spożywczych. Ludzie kupują je, bo myślą, że gdy będą je pić, będą rzadziej chorować, ale to nie do końca prawda. Z drugiej zaś strony nasza odporność w znacznej mierze "pochodzi" z przewodu pokarmowego. Zdrowy i sprawny układ pokarmowy jest niezbędny dla prawidłowego wzmacniania odporności. Prawidłowa mikroflora przewodu pokarmowego jest w tym przypadku niezbędna. Warto wzbogacić mleczne produkty probiotyczne dodatkową porcją owoców.

• Jogurt i kefir
• Kiszona kapusta, kimczi tj. koreańska kiszona kapusta
• Kiszone ogórki i inne kiszonki (np. grzyby).
• Pasta miso i zupa miso (zawiera sfermentowany sos sojowy)
• kombucha (sfermentowana herbata, zawiera grzybek herbaciany)

5. Zielona herbata

Nie tylko zielona herbata, ale również herbata imbirowa i herbata z korzenia żeń-szenia korzystnnie oddziałują na układ odproności. Nie tylko zielona herbata, ale również herbata imbirowa i herbata z korzenia żeń-szenia korzystnnie oddziałują na układ odporności. Zielona herbata jest nie tylko polecana jako jedna z najlepszych herbat wspomagających utratę masy ciała, ale jest również znakomitym środkiem do zwalczania przeziębienia. Zawiera flawonoidy*, antyoksydanty które wspomagają odporność i wykazują właściwości przeciwzapalne. W niedawno opublikowanej pracy w magazynie Biochem Pharmacol. 2011 December 15; 82(12): 1807–1821 wykazano, że katechina – antyoksydant obficie występujący w zielonej herbacie, wykazuje istotne właściwości przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe i może zwalczać bakterie wywołujące chorobę przeziębieniową oraz wirusy grypy. Dodatkowe innformacje → Community herbal monograph on Camellia sinensis – Europejska Agencja Medyczna.

6. Drożdże

Drożdże mają dużą wartość odżywczą, co w umiejętny sposób może być wykorzystane w leczeniu i profilaktyce wielu chorób. Dzięki zawartości dużych ilości i łatwo przyswajalnych składników budulcowych, energetycznych i regulujących drożdże wykazują wpływ ogólnie wzmacniający, mobilizujący procesy regeneracji, kompensacji i odporności; przywracają odpowiednią mikroflorę jelitową, wybitnie oddziałują na czynności skóry i jej wytworów: paznokci i włosów. Z drożdży pozyskiwany jest beta-glukan, który posiada właściwości prebiotyczne i stymulujące perystaltykę przewodu pokarmowego. Przypisywane są mu również właściwości immunostymulujące za pośrednictwem aktywowania makrofagów. Poza tym drożdże to bardzo bogate i cenne naturalne źródło wielu witamin (zwłaszcza z grupy B) oraz mikroelementów – szczególnie selenu, pierwiastka niezwykle ważnego dla ochrony przed wolnymi rodnikami i dla procesów odpornościowych.

W handlu jest sporo gotowych preparatów zawierających drożdże. Ale najlepsze są zwykłe drożdże piekarnicze do celów spożywczych. Poniżej przepis jak je przygotować. Najbardziej popularne są brytyjskie marmite w formie marmolady z drożdży. Mają one bardzo specyficzny słony smak i nie każdy będzie chciał je stosować, ale jak komuś przypadną do smaku to bardzo mocno i na zawsze. Marmite jest bardzo popularny w Wielkiej Brytanii, ale ze względu na swój specyficzny smak jest albo kochany, albo nienawidzony.

7. Spirulina

Spirulina należy do tzw. "super żywności", czyli żywności ekologicznej o szczególnie bogatych właściwościach. Sinice Arthrospira platensis i Arthrospira maxima, z których wytwarzana jest spirulina powinny być hodowane i oraz zbierane zgodnie ze standardami dobrej praktyki rolniczej (ang. Good Agricultural Practice). Dotyczy to przede wszystkim czystości wody, w której algi wzrastają. Spirulina to nazwa handlowa skoncentrowanych i liofilizowanych sinic Arthrospira platensis. Sinice mogą być hodowane w wodzie morskiej lub w wodzie słodkiej. Zasadniczą różnicą w spirulinie z sinic hodowanych morskiej jest wysoka zawartość jodu i taka spiruliny jest nie wskazana w nadczynności tarczycy.

Algi Arthrospira platensis, należące do gromady sinic, były od stuleci stosowane jako suplement diety w wielu krajach świata, ze względu na ich wyjątkowe wartości odżywcze, między innymi wysoką zawartość białka (ok. 50 – 70%), wielu witamin (A, B1, B2, B6, B12, kwas foliowy, nikotynamid, C, D, E, K), minerałów (potas, wapń, magnez, żelazo, chrom, miedź, selen, cynk) oraz zawartość nienasyconych kwasów tłuszczowych, w tym bardzo cenny GLA (kwas gamma linolenowy).

Tradycyjnie spożywa się ok. 15 gramów alg dziennie. Taka ilość, zawartych w algach składników odżywczych, jest również właściwa dla współczesnego człowieka i dlatego opracowano spirulinę – preparat skoncentrowany w postaci proszku lub tabletek, który spożywa się w ilości 2 - 5 gramów dziennie, najlepiej w 2 - 3 dawkach w ciągu dnia.

Super koktajl ze spiruliną:
Czas przygotowania: do 30 minut;
Składniki na 2 szklanki: 2 banany, pół jabłka, sok z jednej dużej pomarańczy, 1 liść jarmużu, drobno posiekany, można zamienić na łyżkę pietruszki, 1 łyżeczka sproszkowanej spiruliny o sprawdzonej jakości.
Przygotowanie: wszystkie składniki zmiksować w naczyniu blendera, rozlać do dwóch szklanek i wypić od razu.

8. Produkty bogate w witaminę D

Witamina D3 (cholekalcyferol) pełni w naszym organizmie wiele ważnych funkcji. Uważa się, że jest ona hormonem sterolowym, który przechodzi do formy aktywnej w wyniku hydroksylacji w pozycji 1 i 25 czyli do 1α,25-dihydroksycholekalcyferolu. Wit. D odgrywa istotną rolę w regulacji gospodarki wapniowo-fosforanowej ustroju, jest konieczna do prawidłowego wchłaniania wapnia i fosforanów w przewodzie pokarmowym, zwiększa ich wchłanianie w obrębie nerek oraz do rozwoju i mineralizacji kości. Ułatwia zamianę fosforu organicznego w postać nieorganiczną, a także powstawanie połączeń wapnia i fosforu niezbędnych do tworzenia kości. W kościach zwiększa osteolizę osteoklastyczną.

Ma działanie immunomodulujące i pośrednio przeciwbakteryjne. Witamina D aktywuje geny kodujące peptydy przeciwbakteryjne (o cechach naturalnych antybiotyków), katelicydynę i β-defensynę 2. Katelicydyna wykazuje aktywność biologiczną przeciw wielu bakteriom, w tym bakteriom gruźlicy, co może tłumaczyć skuteczność „słonecznej kuracji” zalecanej w XIX wieku w leczeniu tej choroby. Katelicydyna jest produkowana przez komórki odpornościowe przy zetknięciu ze ścianami komórkowymi bakterii, w obecności formy 25D witaminy D.

Na niedobór witaminy D3 szczególnie jesteśmy narażeni w sezonie zimowym, zwłaszcza dzieci oraz osoby stosujące ograniczenia dietetyczne.

• Tran
• Ryby morskie, zwłaszcza makrela, łosoś, sardynka
• Mleko i produkty mleczne (twaróg)
• Jaja
• Drożdże – źródło ergosterolu, z którego powstaje ergokalcyferol, czyli witamina D2
• Nie wolno zapominać o słońcu!

9. Imbir

Imbir (łac. Zingiber officinale Rosc) jest rośliną uprawną pochodzącą z terenów Azji południowo-wschodniej. Charakteryzuje się bulwiastym kłączem, często mocno rozgałęzionym i powyginanym. Skórka imbiru jest beżowo-szara, jednak w przekroju roślina ta jest barwy bladożółtej. Ma charakterystyczny, ostry smak i silny, korzenny aromat. Imbir uprawia się przede wszystkim w Chinach, Japonii i Indiach.

Korzeń imbiru ma właściwości przeciwzapalne, przeciwwirusowe i przeciwbakteryjne. Co ciekawe, takiego działania nie posiada imbir w formie sproszkowanej. Stosując więc imbir na przeziębienie, warto używać tego świeżego.

10. Miód, mleczko pszczele mleczko i kit pszczeli (propolis)

Miód ma bardzo wiele właściwości, m.in. antybakteryjne, regenerujące czy nawet lecznicze. Miody dzielimy ze względu na rodzaj surowca, z którego powstały: kwiatowe oraz spadziowe. Każdy rodzaj miodu jest dobry na inny rodzaj schorzenia np. miód lipowy pomaga na choroby górnych dróg oddechowych, kaszel, chrypkę, stany podenerwowania oraz choroby serca i układu krążenia. Ma działanie rozgrzewające, należy jednak pamiętać, że jego smak jest nieco ostry z lekką goryczką, dlatego podawajmy go dzieciom z chlebem. Miód rzepakowy pomaga na zapalenie gardła i katar. Miód wielokwiatowy jest łagodny w smaku, a zażywany regularnie łagodzi objawy wiosennych alergii. Miody spadziowe (przeważnie z jodły i świerka) są prawie czarne, w smaku są dosyć ostro słodkie, mają zapach lekko żywiczny, korzenny, czasem nawet lekko kwaśny. Dzieci mogą je jeść niezbyt chętnie, są jednak dobre przy cukrzycy, gdyż obniżają poziom cukru we krwi. Są również wskazane przy schorzeniach górnych dróg oddechowych, nieżytach gardła czy astmie. Każdy rodzaj miodu jest dobry, pod warunkiem, że dzieci są do niego przyzwyczajone i nie jest nadużywany, dlatego możemy podawać go zamiast słodkości, by uchronić dziecko przed infekcjami. Pamiętajmy jednak, by nie dodawać go do bardzo gorących napojów lub potraw, gdyż jego właściwości giną już w temperaturze 40 stopni C.

Mleczko pszczele substancja produkowana przez pszczoły, przez wielu nazywana eliksirem młodości i środkiem na zachowanie witalności przez długie lata. Znaczenia mleczka pszczelego dla organizmu człowieka nie sposób zrozumieć bez poznania jego pierwotnej funkcji w ulu.

Badania dowiodły, że mleczko pszczele wspomaga regenerację organizmu, poprawia przemianę materii i oczyszcza. Oddziałując na przysadkę mózgową poprawia kondycję ogólną, usuwa stany depresyjne i równoważy system nerwowy. Substancja działa wzmacniająco na układ krwionośny. Rozszerza naczynia krwionośne i wyrównuje ciśnienie, stosowana jest więc przy leczeniu niedokrwistości, nadciśnienia tętniczego, czy miażdżycy. Świeże mleczko działa silnie bakteriobójczo, jednak bardzo szybko traci tę właściwość.

Propolis, to lepka, żywiczna substancja o barwie brunatnej, zielonkawej. Słowo propolis w języku Greckim oznacza "przedmurze miasta". Propolis jest używany przez pszczoły do pokrywania nim wszelkich elementów wewnętrznych ula, uszczelniania gniazda. Czynią tak, aby zabezpieczyć rodzinę pszczelą przed bakteriami, zakażeniami, pleśniami i innymi mikroorganizmami. Pszczoły wykorzystują tu właściwości silnie bakteriobójcze i bakteriostatyczne propolisu.

Co jeszcze jest ważne? Należy stosować zbilansowaną i zróżnicowana dietę! Okresowo przyjmować preparaty witaminowe i mineralne.